به قلم استاد احمد حبیبی
از دفتر زمانه فتد نامش از قلم هر ملتی که مردم صاحب قلم نداشت
فرخی یزدی- محمد (یزد 1306ق. – تهران 1318ش.)
دانشآموز «دبیرستان مصطفویّهی بستک» بودم و به مطالعه و خواندن کتاب ، علاقهای وافر داشتم . آقای «محمدابراهیم بهنیای لاری» مدیر توانمند دبیرستان ، مرا به عنوان مسؤول کتابخانه ، به دانشآموزان معرفی کرد و کلید آن اتاق پر از کتاب را به من سپرد .
از آن روز که کلاس هفتم دبیرستان نظام قدیم یعنی اولین سال دورهی اول متوسطه را میگذراندم ، رسماً اهل کتاب شدم . ساعات بیکاری و روزهای تعطیلی را با چند نفر از همولایتیها در این مکان و در کنار «یاران مهربان» سپری میکردیم . راستی که چه بسیار باصفا و دوستداشتنی بود که هرگز مرواد از یادم !
به ادبیات ، شعر ، تاریخ ، جغرافیا و ... عشق میورزیدم . با دوستان ، پشت تنها میز بزرگ مطالعهی کتابخانهی دبیرستان مینشستیم و با سنجش معلومات عمومی ، یکدیگر را امتحان و نفر اول ، دوم و سوم را تعیین میکردیم .
کتابخانه ، دارای کتابهای گوناگون و متعدد و در مقولات متنوّع بود و در این بین ، آثار و نوشتههای محلی ، جاذبهی بیشتری داشتند .
از جمله کتابهای مورد توجهم ؛ «لارستان کهن» تألیف «دکتر احمد اقتداری گراشی» بود که با قطع رقعی ، کاغذ کاهی در چاپخانه رنگین تهران به تاریخ آذر ماه 1334 چاپ و به بازار کتاب عرضه شده بود . این کتاب را مرحوم «مصطفیقلی عباسی» شهردار فرهنگدوست و فرهنگپرور بستک با دستخط نستعلیق و زیبای خود به کتابخانهی دبیرستان مصطفویه ، اهدا کرده بود .
«لارستان کهن» مرجعی ممتّع و منبعی ارزنده و برازندهی اهل تحقیق و تفحّص در شناخت جنوب ایران زمین و خلیج فارس و سواحل و کرانههایش میباشد که با قلم عالمانه و توأم با وسواس مورخ معروف و دانشمند خلیج فارس شناس معاصر ؛ «دکتر احمد اقتداری» به نگارش در آمده است .
در این کتاب مستطاب از جای جای لارستان باستان و پرداستان ، گفتهها نقل شده و از مراجع مختلف ، در تأیید مطالب، مدرکها ارائه گشته است .
دربارهی «بخش جویم» چنین مسطور است :
جُویُم
«یاقوت حمودی» در کتاب معجمالبلدان از جُویُم به تفصیل سخن گفته و جویم را با فتح یا «جُویَم» خوانده است و مینویسد : شهری است در فارس که آن را «جویم ابی احمد» گفتهاند . وسعت بلوک آن 10 فرسخ است که از جبال احاطه شده و دارای نخلستانها و بوستانهای بزرگ است که به وسیلهی قنوات ، آبیاری میشوند و نیز دارای نهر کوچکی است که از جانب بازار جویم میگذرد و «ابو احمد هجر بن احمد الجویمی» از این شهر است که مردی دانشمند و دانشپرور بوده است و او را «ابوبکر محمد بن الحسن بن درید» که در سال 324 مرده ، ستوده است .
«ابو سعد محمد بن عبدالجبّار المقری» معروف به جویمی از این شهر است که راوی قرآن بوده روایات را بر «ابی طاهر بن سوار» قرائت کرده است .
«ابو عبدالله محمد بن ابراهیم الجویمی» ، «ابوبکر عبدالعزیز بن عمر بن علی الجویمی» و بسیاری از مشاهیر فارس و جنوب ایران زمین نیز از جمله بزرگان جویم بودهاند .
نام «جویم» در «بستک» ، نامی آشنا و شناخته شده است ، چرا که یکی از بزرگترین و مشهورترین دانشمندان و مورخان بستکی ، یعنی «مرحوم محمداعظم بنیعباسیان» مؤلف محترم کتاب گرانقدر و ارزشمند «تاریخ جهانگیریّه و بستک» ، سالها بخشدار بستک و مدتها نیز بخشدار جویم بوده است .
وقتی با دوست دانشمندم «استاد کرامتالله تقوی» آشنا شدم ، تعریف میکرد زمانی که برای انجام تحقیقات و پژوهشهایم به بخشداری جویم ، مراجعه مینمودم و در قسمت بایگانی ، مدارک و نوشتهها را بررسی میکردم ، متوجه میشدم که مفیدترین اطلاعات با دستخط زیبای بنیعباسیان بستکی به نگارش در آمده و بسیار جالب بایگانی و نگهداری شدهاند .
اینجانب ، هنگامی که در سال 1378 به عنوان آخرین بخشدار بستک ، منصوب شدم در بخشداری بستک نیز به سلیقه و حسنخط و نگارش و معلومات شادروان محمداعظم بنیعباسیان ، بیش از پیش واقف شدم و به یاد سخن استاد تقوی افتادم .
با کرامت و مکرمت محقق و پژوهشگر لارستانی «کرامتاله تقوی» ، کتاب «جغرافیای عمومی بخش جویم» به عنوان تحفه و رهآوردی از دانشگاه تهران به دوستداران کتاب و کتابخوانی منطقه ، عرضه شد تا باشد که با مطالعهی این منبع خواندنی و مرجع ماندنی ، این خطّه از میهن عزیزمان به روشی علمی در ذهن و ضمیر جامعه جای بگیرد و معرفّی گردد .
این کتاب ، در قطع وزیری ، جلد شمیز ، به شمارگان 3000 نسخه ، به قیمت 1400 تومان ، مشتمل بر 512 صفحه ، در سال 1376 ، توسط انتشارات راهگشای شیراز به بازار کتاب تقدیم شده است .
کتاب در اصل ، تحقیقی است که نویسنده در دوران تحصیل در دانشگاه تهران با عنوان طرح جامع برای عمران منطقهی جویم در قالب تز و پایان نامهی دانشجویی ، انجام داده است .
جغرافیای عمومی جویم ، دارای مقدمه و در بر گیرندهی 17 فصل میباشد :
فصل اول : معرفی روستاها ، دهستانها و بخش جویم
فصل دوم : مشخصات طبیعی بخش جویم
فصل سوم : منابع و مسایل آب در بخش جویم
فصل چهارم : جمعیت بخش جویم
فصل پنجم : کشاورزی بخش جویم
فصل ششم : دامداری بخش جویم
فصل هفتم : صنایعدستی بخش جویم
فصل هشتم : برق در بخش جویم
فصل نهم : راه و ترابری در بخش جویم
فصل دهم : زلزله در بخش جویم
فصل یازدهم : عشایر بخش جویم
فصل دوازدهم : اعتقادات و تفریحات عمومی اهالی جویم
فصل سیزدهم : تاریخ ، نژاد و زبان مردم جویم
فصل چهاردهم : مدارس ، دانشمندان و شهدای بخش جویم
فصل پانزدهم : آثار باستانی بخش جویم
فصل شانزدهم : فهرست جداول ، نقشهها ، نمودارها و عکسهای کتاب
فصل هفدهم : منابع و مآخذ جغرافیای عمومی بخش جویم
استاد کرامتالله تقوی فرزند محمدتقی به سال 1347 در جویم از توابع لارستان فارس ، چشم به جهان گشود . تحصیلات ابتدایی و راهنمایی را در زادگاه خویش و دبیرستانی را در شیراز گذراند و پس از اخذ دیپلم در دانشگاه تهران قبول شد و در رشتهی جغرافیای انسانی به اخذ مدرک لیسانس نائل آمد . سالهاست که در دبیرستانهای جویم به تدریس اشتغال دارد و با پذیرش مسؤولیت کتابخانهی عمومی جویم ، به این مرکز کتاب و کتابخوانی سر و سامان داده است . در کنار تدریس و تحصیل ، حاصل تحقیقات و پژهشهای خویش را به نگارش و تألیف میرساند که عبارتند از :
1- جغرافیای عمومی بخش جویم
2- جویم شهر صالحان
3- نهضت آیتالله لاری و اثرات آن بر منطقهی جویم
4- بزرگان جویم
5- تقویم لارستان
6- تقویم تاریخ جویم
7- جغرافیای تاریخی جویم
8- جغرافیای تاریخی کاریان
9- جغرافیای عشق
10- جغرافیای گیاهی بخش جویم
11- کلیّات احادیث امام حسن عسکری (ع)
12- تصحیح و ترجمهی تقویمالمحسنین
13- اختراعات و اکتشافات دانشمندان اسلامی
14- داستانهای معلم شهید دکتر علی شریعتی
15- شخصیتهای بشری در آثار شهید شریعتی
16- شاعران بخش جویم
17- حضور خلوت (شاعران معاصر لارستان)
18- بخش جویم ، نگین سبز لارستان
اینک استاد تقوی در مقطع کارشناسی ارشد رشتهی تاریخ ، مشغول به تحصیل میباشد که ضمن آرزوی موفقیت تامّ و تمام برای مشارٌالیه ، چشمانتظار آنیم که کماکان با تتبعات ارزنده و تحقیقات فزایندهی خویش ، بتوانند در تنویر افکار عمومی ، مثمر ثمر فراوان بوده ، همچون نخلی پربار و شهدآفرین ، کام جامعه را شیرین و شکّرین نمایند .
منبع:هیمه 5، پیوست نامه فرهنگ و زبان صحبت نو ویژه گراش، شماره بیست و دوم، شهریور1387
نوشتن دیدگاه