به قلم سید محیالدین حسینی ارسنجانی
این مقاله برگرفته از نشریات ذیل است:
1- هفته نامه ماهرویان،سال پنجم،شماره 192،یکشنبه 30 فروردین ماه 1387
2- هفته نامه میلاد لارستان، سال شانزدهم، شماره 557، هفته چهارم اسفندماه 1387
سید محیالدین حسینی ارسنجانی : «جغرافیای تاریخی کاریان» یکی دیگر از آثار و تألیفات نویسنده توانمند و محقق نامآشنای فارس ، جناب آقای «کرامتا... تقوی جویمی» است .
این کتاب به دنبال سایر کتب منتشر گردیده از ایشان همچون جویم شهر صالحان ، جغرافیای عمومی بخش جویم ، بزرگان جویم ، تقویم تاریخ لارستان ، شاعران جویم ، تقویم تاریخ جویم ، حضور خلوت ، اختراعات و اکتشافات دانشمندان اسلامی ، جویم نگین سبز لارستان و تاریخ مفصل لارستان (مشترک) و ... در دسترس عموم قرار گرفته و به حق جامعترین و کاملترین اثر منحصر به فرد در خصوص منطقه تاریخی کاریان به شمار می آید .
کاریان شهری است کوچک اما با غنای تاریخی فراوان از توابع جویم لارستان برخوردار از پیشینه وسیع فرهنگی و مذهبی . جغرافیای تاریخی کاریان نه یک تالیف سطحی بلکه حاصل پژوهشی است عمیق از نویسندهای کوشا که پژوهشگر فارسشناس یا محقق ایرانشناس را با مطالعه صفحاتی از آن وادار به تحسین مینماید .
اثر مذکور توسط انتشارات همسایه در تهران و در شمارگان هزار نسخه با قیمت پنج هزار تومان در 368 صفحه مصور با جلدی اعلا و کاغذی مرغوب در سال گذشته (1387) منتشر گردیده است .
«جغرافیای تاریخی کاریان» برخوردار از تصاویر باستانی منطقه تاریخی کاریان جویم بر رو و پشت جلد کتاب ، دارنده شناسنامهی معرفی کتاب و صاحب شماره ثبت ملی و بینالمللی در ردهبندیهای دیویی و کنگره و کتابشناسی کتابخانه ملی ایران است .
فهرستنویسی فیبا در مورد این کتاب به اجرا گذاشته شده و شماره شابک آن نیز در صفحه شناسنامه کتاب مندرج گردیده است .
تا به اکنون کتابی با این حجم از مطالب و گستردگی موضوعی پیرامون منطقهای کوچک همچون کاریان نه به تألیف درآمده و نه منتشر گردیده قطعاً عشق و علاقهی وافر نویسنده به سرزمین آباء و اجدادی از یک سو و دقت نظر نویسنده محترم به رعایت اصول نگارش به ویژه بر استفاده از اسناد ، مدارک ، شواهد و منابع مکتوب مطالعاتی از دیگر سو ، باعث گردیده تا تالیفی در خور تحسین و آفرین عرضه کند . قدر مسلم بنیادهای فرهنگی و پژوهشی فارس و ایران به ویژه در زمینه شناخت موردی مناطق و شهرهای کشورمان با آثاری بدیع و گاه منحصر به فرد روبرو میشوند که کتاب جغرافیای تاریخی کاریان قطعاً از آن دسته معدود آثاری است که میتواند راهنما و راهگشای شناخت بخشی کوچک همچون کاریان و جویم از سرزمینی بزرگ ، نظیر ایران باشد .
کرامتا... تقوی خود از خیل محدود پژوهشگران فارس و از مردمشناسان خطه خونگرم جنوب است که آثار و تالیفات ارزنده ایشان دستمایه پژوهشی و کار تألیفی افرادی همچون حقیر (ارسنجانی) است .
ویژگی بارز تالیفات جناب تقوی رعایت اصل امانتداری در نوشتار و استناد به منابع و مآخذ در تألیف است .
تعصب ایشان که در کسوت شریف معلمی است شناخت و شناساندن برخی حقایق نهفته در باب تاریخ و فرهنگ مردم سرزمینی است که سالها و بلکه قرنها رو به فراموشی رفتهاند .
کتاب جغرافیای تاریخی کاریان به احیاءگر تاریخ کهن و درخشان لارستان و دانشمند معظم استاد دکتر «محمدباقر وثوقی» و دانشیار محترم دانشکده تاریخ دانشگاه تهران و مؤلف فهرستی ماندگار از آثار تاریخی ایران تقدیم شده است .
نویسنده همچنین از اعضای محترم سومین دوره شورای اسلامی شهر لار که هزینه چاپ و انتشار کتاب حاضر را تصویب و تأمین نمودهاند ، تشکر و سپاسگزاری کرده است .
کرامتا... تقوی اگر چه متولد سال 1347 خورشیدی است اما حجم فراوان و تعدد تالیفات ایشان (افزون بر ده جلد کتاب مفید) پیرامون تاریخ و فرهنگ شهرستان کهن قدمت لارستان و زادگاه خویش جویم جای تأمل دارد . نویسنده بزرگوار کتاب جغرافیای تاریخی کاریان که اثر ارزنده و فوقالعاده خواندنی خود را همچون دیگر آثار تألیفی خود برای اینجانب ارسال داشته است بر این باور و اعتقاد است که مردم فارس و به ویژه زحمتکشان خطه جنوب آن گونه که باید معرفی نشده و سهم ایشان در اعتبار بخشیدن به فرهنگ کهن فارس و ایران نادیده انگاشته شده است . لذا با تألیف آثار خود در صدد ادای دین به مردم صبور ، با دیانت و صاحب تمدن لارستان بزرگ و جویم تاریخی است .
کتاب جغرافیای تاریخی کاریان برخوردار از چهار صفحه فهرست مطالب مندرج در اثر ، 7 صفحه مقدمه مؤلف و یک صفحه پایانی معرفی آثار مؤلف است . استفاده از 88 عنوان کتاب و نشریه در تألیف کتاب جغرافیای تاریخی کاریان (6 صفحه منابع مورد استفاده) حکایت از عمق نگاه پژوهشی مؤلف در ارائه تألیفی ماندگار دارد .
از جمله محاسن کتاب جغرافیای تاریخی کاریان تنظیم فهرست دقیق و مفید نامهای جغرافیایی مورد استفاده در تألیف توسط مؤلف است . این فهرست در صفحات 344 لغایت 355 گنجانده شده است . از بخش پیوست کتاب نیز شرح و تصاویری از آثار تاریخی و اماکن باستانی منطقه کاریان همچون آتشکده آذر فرنبغ، قلاع گلی و شاهنشین ، دره کافری ، آرامگاههای شاه حاجت ، میر ابو شهداء و آرامگاه چهل دختران، منزلسرای رضاقلی خان مشهور به سر درب و ... غیره آمده است .
کرامتا... تقوی جویمی صاحب تألیف ارزنده جغرافیای تاریخی کاریان لارستان در بخشی از مقدمه کتاب خود چنین مینویسد : «مؤلف با هدف تسریع در تحقق مدینه فاضله بشری و حاکمیت وحدانیت جهانی و توحید انسانی به سهم خود و در حد توان اقدام به تدوین و تحریر جغرافیای تاریخی برخی از شهرهای مهرم ایرانی و اسلامی همانند کاریان و جویم نموده است . شهر کاریان از توابع جویم لارستان در استان فارس با چند هزار سال قدمت سرگذشتی بس شگفتانگیز و سابقهای بسیار درخشان دارد . عجایب این سرزمین و اعتقاد به اصل تکرار تاریخ و اینکه هر گذشته در آینده تکرار میشود و مضاف بر آن عشق به زادگاهم مرا واداشت تا مدت هفت سال از وقتم را در دانشگاه تهران صرف این موضوع نمایم تا بلکه فاتح این قلعه پر رمز و راز اهورایی شوم ...»
در واقع آنچه را که این شهرنامهنویس با تألیف کتاب خود به دنبال آن بوده یادآوری آیین پاک ایرانی و احیاء سنتهای عهد باستان و ایران عتیق به ویژه تلاش در جهت پاکی ارواح و نیات قوم ایرانی در قبل از ظهور اسلام و فراهم بودن شرایط حاکم بر جوامع آن روزگار ایران برای پذیرش حاکمیت دین اسلام در آستانه ظهور آخرین خورشید نبوت محمد مصطفی (ص) است .
در کتاب جغرافیای تاریخی کاریان گوشههایی از آداب و رسوم و اعتقادات زرتشتیان ایرانی به همراه سلسله بزرگان ، آثار تألیفی ایشان و دستورات معنویشان برای رسیدن به قرب الهی و خداوندگار یکتای بیهمتا یادآوری شده است .
مؤلف محترم ، از جاماسب داماد پیامبر و وزیر گشتاسب که فردی دولتمند و در دانایی و هوش شهره روزگار خویش بوده و به پیشگویی معروف بوده و کتاب او یعنی جاماسبنامه نیز یاد کرده و مطالبی از آنها آورده است .
مطالعه این کتاب به ویژه به آن دسته از مؤلفان و محققانی که در زمینه ادیان کهن ایرانی و اماکن باستانی قبل از اسلام در سرزمین جاویدان فارس تلاش مینمایند توصیه میگردد .
در صفحات چهارده تا لغایت بیست کتاب جغرافیای تاریخی کاریان ، شاهد ارائه اطلاعاتی مختصر اما مفید از مؤلف پیرامون فارس و پیشینه ، تقسیمات اداری آن در طی اعصار و قرون متمادی و اطلاعاتی از حوزه تاریخی و جغرافیایی شهرستان لار و بخش جویم و شهر کاریان در این وادی هستیم . آنگاه مطالبی مفید و سابقاً منتشر نشده را در خصوص نام کاریان در تألیفات جغرافیدانان و مورخین مسلمان مطالعه مینماییم .
ذکر شهر کاریان در آیینه تاریخ و معرفی دانشمندان برخاسته از سرزمین پر ز گوهر کاریان ، معرفی آتشکدههای موجود در این منطقه از لارستان فارس و خصوصاً تشریح آتشکده آذر فرنبغ ذکر نام موبدان و هیربدان آتشکده فرنبغ ، اسامی واردین و شاهدین شهر کاریان ، سرگذشت منظوم اردشیر بابکان و آمدن او به آذر فرنبغ کاریان به روایت از شاهنامه فردوسی ، گزیدهای از سخنان و وصایای اردشیر بابکان و اندرز انوشهروان آذرباد مهر اسپندان و ... از جمله مطالب مندرج در کتاب پربار و خواندنی جناب استاد ارجمند و فارسشناس فزونمایه آقای کرامتا... تقوی جویمی است .
برای این بنده که به مدد الهی صاحب کتابخانه اختصاصی سه هزار جلدی با موضوع فارسشناسی است نقد و بررسی آثار جناب تقوی کارشناس ارشد تاریخ مایه افتخار و مباهات است .
اینجانب ضمن تبریک به این دوست و استاد ارجمندم که در تألیف آثار ماندگار حوزه شناخت شهرهای ایرانی و فارس خستگی نمیشناسد آمادگی کامل خود را برای معرفی سایر آثار ایشان و همه فارسپژوهان معاصر اعلام داشته از درگاه احدیت بهروزی و موفقیت روزفزونشان را مسئلت مینمایم .
منابع و مآخذ :
- جغرافیای تاریخی کاریان ، کرامتا... تقوی ، همسایه . تهران 1387
- نسیم جویم ، مقاله کتابشناسی مشاهیر فارس نوشته سید محیالدین حسینی ارسنجانی ، شماره 15- دیماه 87 ، صفحه (4)
- سبحان ، معرفی کتاب بزرگان جویم تألیف کرامتا... تقوی .
نوشتن دیدگاه